2022 Nobel Edebiyat Ödülü’nü Fransız Annie Ernaux kazanmıştır.
Nobel jürisi tarafınca meydana getirilen açıklamada, 82 yaşındaki yazarın, “kişisel hafızanın köklerini, mesafelerini ve kolektif kısıtlamalarını keşfetmedeki cesaretinden” dolayı bu yılki ödüle layık görüldüğü bildirildi.
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi’nde düzenlenen basın toplantısında Ernaux’un, yazılarında cinsiyet, dil ve derslik açısından kuvvetli eşitsizliklerin damgasını vurmuş olduğu bir yaşamı tutarlı bir halde ve değişik açılardan incelemiş olduğu, yazarlığa giden yolunun uzun ve sıkıntılı olduğu açıklandı.
Cergy-Pontoise Üniversitesi’nde edebiyat profesörlüğü icra eden Fransız yazarın, derslik egemenliği ve aşk isteğinin ağırlığını incelemiş olduğu yirmiye yakın otobiyografi ve romanı bulunuyor.
Eserleri Gallimard yayınevi tarafınca basılan Fransız yazar, II. Dünya Savaşı’ndan bu yana Fransız toplumunun iç çalkantılarıyla beraber gelişen bir bayan kimliğini eserlerinde ön plana çıkardı.
Kendini sol görüşlü tanımlayan yazar eserlerinde “toplumsal hastalıkları” ön plana çıkarmasıyla tanınıyor.
“Boş Dolaplar”, “Babamın Yeri”, “Seneler”, “Yalın Tutku”, “Babam” yazarın Türkçeye çevrilmiş kitapları içinde.
Annie Ernaux kimdir?
Annie Ernaux 1940’ta dünyaya geldi ve ailesinin bir bakkal ve kafeye haiz olduğu Normandiya’daki ufak Yvetot nahiyesinde büyüdü.
“Yoksul fakat aşırı istekli” bir çocukluk geçiren Ernaux, yazılarında, cinsiyet, dil ve derslik açısından kuvvetli eşitsizliklerin damgasını vurmuş olduğu bir yaşamı tutarlı bir halde ve değişik açılardan inceledi.
“Kurgu perdesini yırtma hırsı” Ernaux’u geçmişin metodik bir tekrardan inşasına değil, bununla beraber tamamen dış vakaları kaydeden bir günlük formunda “ham” bir düzyazı yazma girişimine de götürdü.
Yazmanın politik bir fiil bulunduğunu ve toplumsal eşitsizliğe insanların gözlerini açtığını söyleyen Ernaux, bu amaçla dili, hayal gücünün perdelerini yırtmak için kendi deyimiyle bir “bıçak” olarak kullandı.
Ernaux’a internasyonal bir ün ve bir sürü takipçi ve yazınsal talebe kazandıran en iddialı eseri, Les annees (The Years) oldu. Bu eseri, “ilk kolektif otobiyografi” olarak anıldı.
Ödülü 2021’de Zanzibar kökenli romancı Abdulrazak Gurnah kazanmıştı
2021’de Nobel Edebiyat Ödülü’nü Afrika kıtasının doğusunda Tanzanya’ya bağlı iki adadan oluşan ve özerk yönetilen Zanzibar’da doğan romancı Abdulrazak Gurnah kazanmıştı.
Gurnah, “kültürler ve kıtalar arasındaki uçurumda sömürgeciliğin etkilerine, yanı sıra mültecilerin kaderine kati ve merhametli şekilde nüfuz etmesi” sebebiyle ödüle layık görülmüştü.
Nobel Edebiyat Ödülü
Nobel Edebiyat Ödülü, 1901-2021 yıllarında 114 kez verildi. Toplam 118 kişiye layık görülen ödüllerden 4’ü, 2’şer yazar içinde paylaştırıldı.
Nobel Edebiyat Ödülü şimdiye kadar 30 kez İngilizce, 15 kez Fransızca, 14 kez Almanca ve 11 kez de İspanyolca yazan yazarlara verildi.
Bu dilleri, 7 ödülle İsveççe, 6’şar ödülle İtalyanca ve Rusça, 5 ödülle Lehçe, 3’er ödülle de Norveççe ve Danca izledi. Yunanca, Japonca ve Çince yazan yazarlar 2’şer kez ödüle layık görüldü.
Arapça, Bengalce, Çekçe, Fince, İbranice, Macarca, İzlandaca, Oksitanca, Portekizce, Sırpça-Hırvatça, Yiddiş ve Türkçe yazan yazarlar da birer kez ödül kazanmıştır.
2006’da Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan Orhan Pamuk, Nobel alan ilk Türk yazar olmuştu.
Comments are closed.