ABD Kıbrıs’a yönelik silah ambargosunu bir kez daha bir yıllığına kaldırdı

ABD Dışişleri Bakanlığı, Kıbrıs’a yönelik silah ambargosunun 2023 mali yılı için kaldırıldığını deklare etti. 

Bakanlık Sözcüsü Ned Price, yapmış olduğu yazılı açıklamada “Dışişleri Bakanı Antony Blinken, 2023 mali senesinde tekrardan ihracat ve müdafa malzemelerinin transferlerinin onaylanmasına izin vermek için Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ilgili mevzuat kapsamında lüzumlu koşulları yerine getirdiğini tespit etmiş ve Kurultay’ye bildiri etmiştir” ifadelerini kullandı:

“Koşullara uygunluk senelik olarak değerlendiriliyor. Bu tespit ve belgelendirmenin bir sonucu olarak, Bakan, 2023 mali senesinde Kıbrıs Cumhuriyeti için müdafa ticareti kısıtlamalarını kaldırdı.”

Sözcü, Washington’un internasyonal silah ticareti düzenlemelerinin, 1 Ekim 2022’den itibaren geçerli olacağını da deklare etti.

Türkiye’den karara tepki geldi. Dışişleri Bakanlığı’ndan meydana getirilen açıklamada “ABD’nin GKRY’ye yönelik silah ambargosunu kaldırma yönündeki 2020 Eylül ayında almış olduğu kararın kapsamını genişletmesini şiddetle kınıyoruz.” ifadelerine yer verildi.

Türkiye, Kıbrıs Cumhuriyeti’ni internasyonal alanda tanınan ismiyle tanımıyor. Fiilen yönettiği cenup bölgesi için “Cenup Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY)” ifadesini kullanıyor.

Izahat şu şekilde devam etti:

“Ada’daki iki tarafın eşitliği ilkesiyle çelişen ve Rum tarafını daha uzlaşmaz kılacak bu karar, Kıbrıs meselesinin çözülmesi yönündeki çabaları negatif etkileyecek; Ada’da bir silahlanma yarışına yol açacak ve Doğu Akdeniz’de sulh ve istikrara zarar verecektir. ABD’yi bu sonucu gözden geçirmeye ve Ada’daki iki tarafa karşı dengeli bir siyaset izlemeye çağrı ediyoruz.

“Her halükarda Türkiye, garantör ülke sıfatıyla, Kıbrıs Türkünün varlığını, güvenliğini ve huzurunu sağlamak amacıyla, zamanı ve hukuki sorumlulukları çerçevesinde, lüzumlu adımları atmaya devam edecektir.”

Ada’nın kuzeyinde yönetimde olan Türk hükümetinin dışişleri bakanlığı da “ABD yönetiminin Ada ve bölgedeki gerginliği artırma pahasına almış olduğu karar kabul edilemezdir. Rum tarafına her tür silah satışını özgür bırakma sonucu, Rum tarafının son dönemde kaygı verici boyutlara ulaşan silahlanma ve askeri faaliyetlerinin ABD yönetimi tarafınca desteklendiğini açıkça göstermektedir. Rum tarafının Fransa ile hücum helikopterleri satış anlaşması imzaladığı, roket sistemi, radar sistemleri ile askeri araç-gereç temin etmeye yönelik çabalarını arttırdığı bu zamanda, ABD’nin Rum tarafına silah satışını özgür bıraktığını açıklaması kaygı vericidir.” açıklaması yapmış oldu.

Meydana getirilen açıklamada “Türkiye’nin etkin ve fiili garantisinin devamının hiçbir koşulda tartışılması bile söz mevzusu olması imkansız” ifadeleri de yer aldı.

2019 ve 2020 mali yıllarında ABD, uygulamaya koyduğu iki düzenlemeyle ABD’nin müdafa ürünlerinin Kıbrıs’a ihracat kısıtlaması iki koşula bağlanmıştı. Bu koşullar çoğunlukla Kıbrıs Rum yönetiminin Rusya ile kurduğu yakın ilişkiye dönük. 

Bu yasalara nazaran Kıbrıs’ın kara para aklama ile mücadelede düzenlemeler yapması ve bu mevzuda ABD ile ortaklaşa iş yapması; bir de Rus harp gemilerinin yakıt ikmali ve hizmet için limanlarına girişini engellemek için lüzumlu adımları atması gerekiyor. Bu mevzuda attığı adımları Kıbrıs’ın ABD’ye bildirmesi gerekiyor.

ABD Dışişleri Bakanlığı, raporları ve sahadaki durumu değerlendirip eğer yasalara uyulduğuna karar verirse bunu Kurultay’ye pozitif yönde olarak bildiriyor.

Kıbrıs’a silah ambargosunun kaldırılmasına yönelik karar ilk olarak eski başkan Donald Trump döneminde, 2020 senesinde verilmişti. Devrin dışişleri bakanı Mike Pompeo, Kıbrıs’a müdafa amaçlı silahların satışına yönelik kısıtlamanın kaldırılması için tebliği Kurultay’ye bildirmişti.