İsrail ve Lübnan içinde, ABD’nin ara buluculuğunda yürütülen deniz sınırının çizilmesine ilişkin müzakerelerde, Washington’ın taraflara son antak kalma taslağını gönderilmiş olduğu, iki ülkeye “müzakerelerin artık sona erdiğini” bildirdiği ve cevap beklediği açıklandı.
İsrail’de İbranice gösterim icra eden Walla web sitesinin üst düzey bir Amerikalı yetkiliye dayandırdığı haberine nazaran, ara buluculuk yürüten ABD’li dış ilişkiler uzmanı Amos Hochstein iki ülkeye deniz sınırının çizilmesine ilişkin anlaşmanın son taslağını gönderdi.
Hochstein’in iki ülkenin yanıtını beklediği aktarılan haberde, ABD’nin “bunun anlaşmanın son hali bulunduğunu ve daha çok görüşme yapılmayacağını” taraflara ilettiği paylaşıldı. ABD’li üst düzey bir yetkilinin “Bir anlaşmaya oldukça yakınız.” söylediği belirtilen haberde, Lübnan’ın son antak kalma metninde talep etmiş olduğu değişikliklere İsrail’den perşembe günü itiraz gelmesi üstüne hafta sonu süresince müzakerelerin devam etmiş olduğu ve “karşılıklı taslakların taraflar içinde el değiştirdiği” kaydedildi.
Lübnan’da müzakerelerden görevli Meclis Başkan Yardımcısı Meclis Başkan Yardımcısı İlyas Ebu Saab ve Hochstein’in hafta sonu görüşmeler gerçekleştirdiği ve ABD’li müzakerecinin, bu görüşmelerdeki mevzuları İsraillilerle paylaşmış olduğu aktarıldı.
Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, bugün ABD’nin kendilerine anlaşmanın son taslağını gönderdiğini, lüzumlu düzenlemeleri birkaç gün içinde tamamlamayı umduklarını söylemişti.
İsrail ile Lübnan arasındaki deniz sınırı anlaşmazlığı
İsrail ile Lübnan içinde ortalama 860 kilometrekarelik deniz sahası anlaşmazlığı bulunuyor.
İki ülke de bu bölgenin kıta sahanlığında hak iddia ediyor. İsrail, Lübnan hükümetinin lisanslama sürecine başladığı 5 bloktan üçünün İsrail kıta sahanlığı sınır bölgesinde yer aldığını öne sürüyor. Lübnan tarafı ise tartışmalı bölgenin 2 bin 290 kilometrekare bulunduğunu korumak için çaba sarfediyor.
Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, İsrail ile bir senedir askıda olan dolaylı müzakerelere tekrardan başlanması için 14 Haziran’da, ara bulucu ABD’li dış ilişkiler uzmanı Amos Hochstein ile bir araya gelmişti.
Hochstein, son olarak 9 Eylül’de Beyrut’ta bazı temaslarda bulunmuş ve anlaşmaya varılması hususunda iyimser bulunduğunu ifade etmişti. Lübnan Cumhurbaşkanı da 19 Eylül’de İsrail ile müzakerelerde son aşamaya gelindiğini, teknik detaylar üstünde görüşmelerin yapıldığını belirtmişti.
Lübnan ve İsrail, deniz sınırının çizilmesi mevzusunda 2 Ekim’de ABD’den gelen “yazılı teklifi” teslim aldıklarını açıklamıştı.
Lübnan değişim talep etti, İsrail reddetti
Lübnan, ABD’den gelen yazılı teklife 4 Ekim’de “bazı değişikliklerin talep edildiğini” içeren bir cevap verdiğini açıklamıştı.
İsrail Başbakanı Yair Lapid’in 6 Ekim’de antak kalma taslağında Beyrut’un değişim taleplerini reddettiği bildirilmişti.
Lapid’in, “Lübnan’ın antak kalma metninde yapılmasını istediği değişimleri kabul etmediği ve görüşme ekibine bu tarz şeyleri reddetmesi talimatı verdiği” belirtilmişti.
İsrail Müdafa Bakanı Benny Gantz de Hizbullah’ın İsrail’in altyapısına zarar vermeye kalkışması durumunda Lübnan’ın ödeyeceği askeri bedelin “ağır olacağı” tehdidinde bulunmuştu.
İsrail’in daraltılmış güvenlik kabinesi aynı gün gerçekleştirdiği toplantısında, Gantz, müzakerelerdeki negatif gelişmeler üstüne orduya sınırda “saldırgan yada müdafa odaklı her türlü senaryoya hazırlık yapılması” talimatı vermişti.
Anlaşmada iki mevzu üstünde ihtilaf var
İsrail, “duba çizgisi” olarak isimlendirdiği hattın anlaşmaya “internasyonal deniz sınırının çizilmesi” şeklinde geçmesini istiyor. Buna rağmen Lübnan’ın anlaşmada bunun bir “internasyonal sınırın çizilmesi” değil “sınırdaki çatışmanın sona ermesi” şeklinde yer almasını “nihai bir sınır şeklinde geçmemesini” istediği aktarılmıştı.
Ek olarak, anlaşmanın son taslağında, Lübnan’ın Kana naturel gaz sahasında Total şirketiyle çalışacağı, İsrail’in buradan elde edilecek gelirlerden alacağı oranı Total şirketiyle görüşme etmesi öngörülüyordu. Sadece İsrailli siyasal kaynağa nazaran, Lübnan’ın İsrail’in Total şirketiyle yapacağı müzakerelere katılmak istediği ve bu müzakerelerde onay hakkı istediği kaydedilmişti.
Lübnan’ın kontrolünde olacak Kana gaz sahasında hemen hemen bulgu emekleri tamamlanmadı ve bir naturel gaz platformu kurulmadı.
Buna rağmen İsrail, Kariş naturel gaz sahasını kurdu ve üretime hazırlanıyor. İsrail Kamu Gösterim Kuruluşu’nun (KAN) haberine nazaran, naturel gaz sahasını işletecek Energean şirketi, Kariş gaz sahasındaki boru hattını kontrol etmek için karadan sahaya naturel gaz aktarım testlerine başlamıştı.
İsrailli yetkililere nazaran, Tel Aviv yönetimi, ABD vasıtasıyla bu adımın sahada üretim anlamına gelmediğini Lübnan yönetimine bildirmişti.
Comments are closed.