Parlamentoda salt çoğunluğun sağlanmasının mümkün olmadığı Fransa’da ülke nasıl yönetilecek?

Bu haberin orijinal dili İngilizce idi.

Fransa’da pazar günü yapılan erken genel seçimlerin ikinci turunda sol görüşlü Yeni Halk Cephesi (NFP) ittifakı 182 sandalyeyle birinci olurken, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un merkezci Ensemble ittifakı 168 sandalyeyle ikinci parti oldu.

Aşırı sağcı Ulusal Miting Partisi’nin (RN) 143 sandalyeyle üçüncü sırada yer alması, partinin 30 Haziran’daki ilk tur seçimleri ve 9 Haziran’daki Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerindeki tarihi sonuçları dikkate alındığında şaşırtıcı bir yenilgi oldu.

Parlamentonun alt meclisi olan Ulusal Meclis üç farklı bloğa bölünmüş durumda: En çok sandalyeye sahip sol ittifak, ikinci sırada merkezciler ve üçüncü sırada aşırı sağ.

Fransa, parlamentonun askıda kalması ve olası bir siyasi çıkmazla karşı karşıya; her iki ittifak da Ulusal Meclis’te hükümet kurmak için gereken 289 sandalyenin salt çoğunluğunu alamıyor.

Fransa Başbakanı Gabriel Attal, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un koalisyonunun erken seçimlerde çoğunluğu kaybetmesinin ardından Pazar günü istifa etti. Ancak yerine geçecek bir adayın olmaması nedeniyle Macron, Attal’ın bir süre daha başbakan olarak kalmasını istedi. Onun işte kalmasını istiyordu..

Peki Fransa’yı kim yönetebilir ve önümüzdeki haftalarda olası senaryolar nelerdir?

Başbakan ve kabine nasıl atanıyor?

Fransız Anayasasına göre cumhurbaşkanı, dilediği kişiyi başbakan olarak atama yetkisine sahip.

Dolayısıyla Macron’un şu anda en büyük blok olan Yeni Halk Cephesi’nden (NFP) birini aday gösterme zorunluluğu yok.

Ancak güven oyu alamamak hükümetin düşmesine yol açacağından, aday gösterilen başbakanın Meclis’te yeterli desteği alması gerekiyor.

Hiçbir partinin mutlak çoğunluğa, yani hükümeti kurmaya yetecek sandalyeye sahip olmaması nedeniyle Macron ve NFP’nin anlaşmaya varması bekleniyor.

Siyaset bilimci Bruno Cautrès, Fransız Le Parisien gazetesine yaptığı açıklamada, “çekimserlik yoluyla diğer siyasi partilerden gizli veya açık destek alınması” gerektiğini söyledi.

Başbakanın atanmasından sonra başbakan, bakanlar kurulunun seçilmesinden sorumlu olur.

Resmi olarak yetki veremese bile, gelenek gereği Dışişleri ve Savunma Bakanlıkları gayri resmi olarak Cumhurbaşkanına ayrılmıştır. Bu alanlar Başkanın katılımını gerektirir.

Olası senaryolar nelerdir?

Sonuç 1: Azınlık hükümeti olarak sol koalisyon kuruldu

NFP, Esnek Olmayan Fransa (LFI), Sosyalist Parti (PS), Yeşiller (EELV) ve Fransız Komünist Partisi (PCF) dahil olmak üzere çok sayıda sol partiden oluşuyor.

Özellikle Fransa’yı başbakan olarak kimin yöneteceği konusundaki hassas soru konusunda çok fazla iç çatışma var.

Boyun eğmez Fransa’nın (LFI) lideri Jean-Luc Mélenchon Bu rolü üstlenmeye istekli olduğunu defalarca ifade etmesine rağmen, PFN içinde kutuplaştırıcı bir figür olmaya devam ediyor.

Fransız aşırı sağı ve Yeşiller partisi uzmanı sosyolog Erwan Lecoeur, “Mélenchon birçok seçmene itici geliyor, dolayısıyla adaylığı ciddi bir sorun teşkil edebilir” dedi.

Solun kendi içinde yaşadığı soruna da değinen Lecoeur, “Solun sorunu, doğal olarak kabul edilebilecek bir başbakanın olmaması. Bu yüzden bir uzlaşma bulmak zorundalar.”

Lecoeur, Yeşiller Partisi lideri Marine Tondelier’i veya daha az kutuplaştırıcı bir LFI milletvekili olan Clémentine Autain’i potansiyel adaylar olarak gösterdi.

Avrupa Politika Analizi Merkezi’nin kıdemli üyesi Nicolas Tenzer, başbakanın mutlaka bir siyasi partiden gelmesinin gerekmediğini söyledi.

Euronews’e verdiği bir röportajda Tenzer şöyle açıkladı: “Sosyalist milletvekili Raphael Glucksmann’ın en büyük Fransız sendikalarından birinin lideri Laurent Berger’i atamayı önerdiği gibi, siyasi arenanın dışından biri de olabilir. Bu iyi bir uzlaşma olabilir. Başbakan”. bakanlık.”

Ancak 289’dan az sandalyeye sahip bir azınlık hükümeti, sol koalisyonun diğer partilerden gelen gensoru oylarıyla tehdit edileceği anlamına geliyor.

Macron hükümeti 2022 yılından bu yana 246 sandalyelik çoğunluk ile ülkeyi yönetiyor. Yönetebilmesinin nedeni ise diğer partilerin Macron hükümetine karşı hiçbir zaman güç birliği yapmamış olması olarak yorumlanıyor.

Macron hükümetinde her yasa tasarısının oylanabilmesi için tek tek oyların çoğunluğunu alması gerekiyordu. Ancak Macron’un kabinesinin yasa tasarılarını oylama olmadan geçirmesine olanak tanıyan 49.3. Madde’ye düzenli olarak başvurdu. Bu durum seçmenlerde tedirginlik yarattı.

Pek çok analist, sol ittifakta tartışmalı bir isim olan Mélenchon’un aday olması halinde güvensizlik oyu ile karşı karşıya kalabileceğini öngörüyor.

Sonuç 2: Macron “karma” koalisyonla mutlak çoğunluğu elde etti.

Macron, sağ ve sol partilerden ılımlı isimlerle kırılgan, karma bir koalisyon kurmaya çalışabilir.

Anayasa hukuku uzmanı Benjamin Morel, “Göreceli bir siyasi çıkmaz durumundayız. Bu nedenle belki kırılgan bir koalisyon oluşturmak mümkün olabilir, ancak ideolojik açıdan hala ciddi bir çıkmaz var” dedi.

Ancak Fransız aşırı sağı ve Yeşiller Partisi uzmanı sosyolog Erwan Lecoeur’a göre Fransa, Almanya gibi diğer AB ülkelerinde yaygın olan bu kadar büyük koalisyonlar oluşturabilecek bir siyasi kültüre sahip değil.

Avrupa Politika Analizi Merkezi’nin kıdemli üyesi Nicolas Tenzer şu değerlendirmeyi yapıyor: “Fransa uzlaşma sanatını öğrenmeli. PFN’nin programını ya da Macron’un partisinin programını uygulayamaz. İkisinin arasında bir şey olmalı.”

“Aksi takdirde Fransa’da kaos yaşanacak ve bu kaos, 2027 başkanlık seçimlerinin önünü açmak için her fırsatı kollayacak olan aşırı sağ için kesinlikle büyük bir fırsat olacak.”

Ancak LFI’den Mélenchon da dahil olmak üzere birçok parti lideri belirli ittifakların kurulmasına karşı olduklarını açıkça ifade etti.

Öte yandan Mélenchon’un Esnek Olmayan Fransa (LFI) partisi 74 sandalyeyle NFP ittifakının en büyük partisi oldu.

Ancak Macron seçim kampanyası sırasında LFI’yi izole etmeye çalıştı.

Macron’un eski başbakanı Edouard Philippe ve mevcut AB ve Dışişleri bakanı Stéphane Séjourné, LFI partisiyle olası herhangi bir ittifakı reddetti.

Anayasa hukuku uzmanı Benjamin Morel, “Parlamentoda çok sayıda yeniden seçim bekleyen küçük siyasi grupların olduğunu görüyoruz. Bu durum birçok partinin iyilik yapmamasına yol açabilir.”

Seçenek 3: Macron teknokratik bir hükümet atar

Macron’un bir diğer seçeneği de, Ulusal Meclis’teki farklı blokların duruma göre desteğiyle, güncel meseleleri ele alma konusunda belirli bir bağımsız ve siyasi eğilimi olmayan bilim adamlarından oluşan teknokratik bir hükümet kurmak olabilir.

Lecoeur, “Olası bir teknokratik hükümet, Fransa’yı siyasi olmayan ancak bir veya iki yıldan fazla sürmeyecek kaotik bir duruma sürükleyebilir” dedi.

Ancak Tenzer gibi bazı uzmanlar bunun bir seçenek olduğu ihtimalini bile reddediyor.

“Teknokratik bir hükümetin mümkün olacağını düşünmüyorum çünkü tüm tercihler politiktir. Mesela bütçeyi belirlemek her zaman politik olacaktır çünkü hükümetin eğitime, sosyal politikalara daha fazla bütçe ayırıp ayırmayacağına karar vermesi gerekecek. Bunu ortadan kaldırmalıyız. yanılsama” dedi.

Bir sonraki önemli tarihler ne zaman olacak?

Fransız Anayasası parlamento seçimlerinden sonra yeni bir başbakanın atanması için bir son tarih belirtmiyor.

Ancak TBMM’nin ilk toplantısının 18 Temmuz’da yapılması planlanıyor. Bu nedenle 18 Temmuz başlı başına bir son tarihtir.

NFP ve diğer partiler yeni bir başbakan üzerinde anlaşamazlarsa Fransa siyasi bir çıkmazla karşı karşıya kalabilir.

Macron’un önümüzdeki yazdan önce Ulusal Meclisi feshedemeyecek olması, yeni parlamento seçimleri olasılığını da ortadan kaldırıyor.

Lecoeur gibi uzmanlar, böyle bir durumda cumhurbaşkanının “istifa etmekten başka seçeneği kalmayacağını” söylüyor.