Rusya ve Ukrayna arasında 270 kişilik esir değişimi: Riyad ve Ankara arabulucu oldu

Uzun süredir üstünde görüşmelerin sürdüğü Ukrayna ve Rusya arasındaki esir değişimi gerçekleşti. Rusya’nın Mariupol kuşatmasında gözaltına alınan Azak Taburu komutanlarının ve 10 yabancı ülke vatandaşının da yer almış olduğu gruplar, karşılıklı olarak özgür bırakıldı. Müzakerelerde Suudi Arabistan  ve Türkiye arabulucu oldu.

Ukrayna’dan yetkililerin yapmış olduğu açıklamaya bakılırsa, aralarında Rusya’nın elindeki 215 savaşçı ve asker özgür bırakıldı. Aralarında Rusya’nın “neo-Nazi olmakla” suçlamış olduğu, milliyetçi ideolojisiyle malum Azak Taburu’nun komutanları da var. Beş İngiltere, ABD, İsveç, Hırvatistan ve Fas vatandaşlarından oluşan 10 kişilik ekip de Suudi Arabistan’a gönderildi. Rusya’nın özgür bıraktığı bu yabancı ülke vatandaşları buradan ülkelerine gönderiliyor.

Buna karşılık Ukrayna’nın iade etmiş olduğu 55 şahıs arasında, ülkede Rusya yanlısı ayrılıkçı bir parti olduğu nedeni öne sürülerek yasaklanan bir siyasal partinin lideri olan Viktor Medvedçuk da var.

Rusya’nın Azak Taburu liderlerini özgür bırakması beklenmiyordu. İniltere vatandaşlarından ikisi ve Fas vatandaşı, kurulan mahkemede “idama mahkum edilmişti.” Öteki tutukluların da yargılanmasının kısa süre içinde başlamış olacağı duyurulmuştu. Derhal peşinden savaşçıların özgür bırakılması sürpriz olarak karşılandı.

Karşılıklı esir takası, Ukrayna’nın kuzeyindeki Çernihiv şehrinde gerçekleşti.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Salı günü Amerikan PBS kanalına verdiği röportajda 200 kişilik esir değişimi görüşmelerinde Türkiye’nin mühim bir rol oynadığını söylemişti. Çarşamba günü de New York’taki Türkevi’nde gazetecilere yapmış olduğu açıklamada “Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile yürüttüğüm dış ilişkiler trafiği sonucunda Rusya ve Ukrayna arasında 200 cenk esirinin mübadelesi bugün yapılmış oldu” dedi.

Gün içinde Suudi Arabistan’dan da bir izahat geldi. Açıklamada, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman’ın arabuluculuğu sonucunda Rusya’nın 10 yabancı ülke vatandaşı cenk esirini özgür bıraktığı açıklandı.

Bu esir değişimi, 24 Şubat’ta Rusya’nın savaşı başlatmasından bu yana meydana getirilen en geniş kapsamlı esir değişimi oldu.

Bu eleştiri somut pozitif yönde adım, Putin’in kısmi cenk seferberliği duyuru etmiş olduğu günün devamında geldi.

Zelenskiy, cenk esirlerinin değişimiyle ilgili yapmış olduğu açıklamada “Bu açıkça bizim için bir zafer. Aslolan önemlisi 215 aile, sevdiklerini güvenle ve evlerinde görebilecek.” dedi.

Değişimin sağlanmasındaki görevi sebebiyle Cumhurbaşkanı Erdoğan’a teşekkür eden Zelenskiy, Rusya’nın özgür bıraktığı beş üst düzey Ukraynalı askerin (Azak taburu komutan ve komutan yardımcıları) cenk bitene kadar Türkiye’de kalacağını söylemiş oldu. Bu açıklamaya bakılırsa anlaşmada bu askerlerin Ukrayna’ya dönmemesinin yer almış olduğu anlaşılıyor.

Muhammed bin Salman’ın ise 10 yabancının Rusya tarafınca özgür bırakılmasında mühim bir rol oynadığı biliniyor. Savaşın başından bu yana birçok yabancı savaşçı Ukrayna’ya destek vermek suretiyle muharebeye katıldı. 

Bugüne dek savaşla ilgili daha sessiz bir profil çizen Riyad, son dönemde Rusya’yla arasındaki yakınlığı kullanarak bu şekilde bir değişime imza attı. Muhammed bin Salman’ın böylece 2018’de Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul’daki konsoloslukta öldürülmesinin peşinden oluşan negatif algıyı kırmaya çalmış olduğu değerlendiriliyor.