Üçlü zirve sonrası 25 maddelik ortak bildiri! Türkiye, Türkmenistan ve Azerbaycan’dan enerji vurgusu!

Türkiye, Türkmenistan ve Azerbaycan Devlet Başkanları Birinci Zirvesi’ne ilişkin ortak bildiride, enerji alanında işbirliğinin geliştirilmesi ve organik gaz tedarikinin hususi önemine vurgu yapılmış oldu.

Abone ol

Türkmenistan’da 14 Aralık’ta meydana getirilen Türkiye, Türkmenistan ve Azerbaycan Devlet Başkanları Birinci Zirvesi’ne ilişkin 25 maddelik ortak bildiri yayımlandı.

Bildiride, Türkiye, Türkmenistan ve Azerbaycan’ın, ortak tarih, dil, kültür ve uygarlık açısından yakınlıkları temelinde kapsamlı bağların geliştirilmesi ve derinleştirilmesi arzusundan yola çıkılarak, hak eşitliği, karşılıklı saygı ve yarar ilkelerine dayalı devletlerarası ilişkileri geliştirmeye yönelik taahhütleri yer aldı.

Birleşmiş Milletler Şartı’nın ilkeleri ve internasyonal hukuk rehberliğinde, “Türkiye-Türkmenistan-Azerbaycan” üçlü ortaklık formatının öneminin ve yapıcı niteliğinin vurgulandığı bildiride, Devlet Başkanları Üçlü Zirvesi için etkin hazırlıkların memnuniyetle karşılandığına dikkat çekilerek şu hususlara yer verildi:

“1 – Taraflar, taraf devletlerin bağımsızlığına, egemenliğine, toprak bütünlüğüne ve internasyonal alanda kabul görmüş sınırlarının dokunulmazlığına karşılıklı olarak duydukları saygıyı ve sarsılmaz desteklerini teyit etmişler; Türkiye Cumhuriyeti, Türkmenistan ve Azerbaycan Cumhuriyeti’nin karşılıklı ilişkilerinde, devletlerin egemen eşitliği, karşılıklı saygı, ortaklık ve birbirlerinin içişlerine müdahale etmeme ilkeleri ile internasyonal hukukun öteki uygulanabilir normlarının rehberlik edeceğini tekrardan vurgulamışlardır.

2 – Taraflar, küresel ve bölgesel çapta sulh, güvenlik ve istikrarı sağlamak, itimat ve karşılıklı anlayış ortamı oluşturmak için gösterdikleri karşılıklı çabanın önemini bir kez daha dile getirmişlerdir.

3 – Türkiye Cumhuriyeti ve Türkmenistan, Birleşmiş Milletler üyeleri olarak, Azerbaycan Cumhuriyeti’ni işgal altındaki topraklarının kurtuluşu ve ülkenin toprak bütünlüğünün tekrardan sağlanması hususunda kutlama etmişlerdir.

4 – Taraflar, bilhassa Birleşmiş Milletler, Türk Devletleri Teşkilatı, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı, İslam İşbirliği Teşkilatı, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, Asya’da İşbirliği ve Itimat Arttırıcı Önlemler Konferansı (AİGK), “Asya’nın Kalbi – İstanbul Süreci” başta olmak suretiyle, internasyonal kuruluşlar ve platformlar ile öteki internasyonal ve bölgesel teşkilatlar bünyesinde aralarındaki işbirliğini daha da geliştireceklerini vurgulamışlardır.

5 – Taraflar, Türkmenistan’ın gözlemci devlet olarak Türk Devletleri Teşkilatı’na iştirakini takdir ettiklerini dile getirmişlerdir.

6 – Taraflar, Birleşmiş Milletler üyeleri olarak, Kıbrıs sorununda, Ada’daki iki toplumun egemen eşitliğine ve eşit internasyonal statüsüne dayalı gerçekçi ve sürdürebilir bir çözüme ulaşılması gereğini vurgulamışlardır.

7 – Taraflar Semerkant’ta düzenlenen Türk Devletleri Teşkilatı 9. Zirvesi’nin kararları ve neticelerini memnuniyetle karşılamışlardır.

8 – Taraflar, Birleşmiş Milletler ve öteki internasyonal ve bölgesel kuruluşlarda seçimle kazanılan görevlere adaylıklarında, mümkün olabilecek her durumda, birbirlerini desteklemeye hazır olduklarını vurgulamışlardır.

9 – Taraflar, bölgesel ve internasyonal sulh ve güvenliğin sağlanması ve mevcut sınamalar ve tehditlerle savaşım edilmesi gereğini göz önünde bulundurarak ve dünya genelinde ırkçılığın, yabancı düşmanlığının, İslam düşmanlığı ve nefret söyleminin yükselişinden kaygı duyarak; tüm çeşit ve tezahürleriyle terörizm, bölücülük ve aşırılık ile sınır ötesi organize suçlar, uyuşturucu ve tabanca kaçakçılığının yanı sıra insan kaçakçılığı ve yasadışı göç ile mücadelede işbirliğinin güçlendirilmesinin önemine dikkat çekmişler, bunlara karşı ortak savaşım için beraber emek verme gereğini vurgulamışlar ve ortak çıkarlar hususunda birbirlerini desteklemeye devam edeceklerinin altını çizmişlerdir.

10 – Taraflar, ticari ve ekonomik ilişkiler mevzularını göz önünde bulundurarak, bu alandaki işbirliğinin önemi ile hak eşitliği, karşılıklı yarar ve birbirlerinin çıkarlarını gözetme ilkeleri temelinde ülkeler arasındaki ekonomik ortaklığın güçlendirilmesi ve iyileştirilmesinin önceliğini teyit etmişlerdir.

11 – Taraflar, üçlü ekonomik işbirliğinin daha da geliştirilmesi için uygun koşulların yaratılması gerektiği mevzusunda ortak görüş ifade etmişlerdir. Bu bağlamda, taraflar, Zirve esnasında Hükümetler arası Tecim ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması ve Gümrük Alanında İş Birliğine İlişkin Ortak Danışma Kurulu Kurulmasına İlişkin Mutabakat Zaptı’nın imzalanmasını memnuniyetle karşılamışlardır.

12 – Taraflar ek olarak, üçlü ekonomik ortaklık için yasal çerçevenin daha da geliştirilmesi icap ettiğini belirtmişlerdir.

13 – Taraflar, karşılıklı yatırımlardaki artışın, ekonomik işbirliğini geliştirmede en mühim faktörlerinden biri bulunduğunu vurgulayarak, Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunmasına İlişkin Antak kalma’nın hazırlanması kanalıyla yatırımların korunması ve teşviki alanındaki işbirliğinin yasal çerçevesini güçlendirmek için lüzumlu emekleri gerçekleştireceklerdir.

14 – Taraflar, enerji alanında işbirliğinin geliştirilmesinin önemini ifade ederek, organik gaz tedarikinin hususi önemine vurgu yapmışlardır. Bu amaçla, taraflar, ihtimaller içinde yatırımlar, istikrarlı ve güvenilir arzın geliştirilmesi ve enerji kaynaklarının transit geçişi de dahil olmak suretiyle ortak etkinlik ve projeleri desteklerler.

15 – Taraflar, enerji alanında işbirliğine sağlam bir dayanak oluşturacak olan enerji alanındaki işbirliğinin daha da geliştirilmesi mevzusunda Mutabakat Zaptı’nın imzalanmasına memnuniyetle dikkat çekmişlerdir.

16 – Taraflar, üç ülkenin ulaştırma, lojistik ve transit alanındaki büyük potansiyelini göz önünde bulundurarak, ulaştırma alanındaki işbirliğinin geliştirilmesine hususi ehemmiyet atfederler.

17 – Taraflar, ticari ve ekonomik ilişkilerin arttırılması ve bölgelerindeki refaha hizmet eden tüm ulaşım ve yazışma altyapısının geliştirilmesine yönelik etkinlik ve projelere desteklerini ifade etmişlerdir.

18 – Taraflar, ulaştırma alanındaki iş birliğini genişletmek ve üç ülkenin transit potansiyelini kullanmak amacıyla, bu koridorun internasyonal önemini pekiştirerek Türkmenistan, Azerbaycan ve Türkiye’den geçen ulaşım güzergahı süresince meydana gelen oldukça modlu taşımacılığın öneminin üstünde durmuşlardır.

19 – Taraflar, Büyük İpek Yolu’nu Türkiye, Türkmenistan, ve Azerbaycan’dan geçen zamanı güzergahı süresince canlandırma amacıyla Lapis-Lazuli Transit, Tecim ve Ulaşım Rotası ile Hazar Geçişli Doğu-Batı Orta Koridorunun önemine vurgu yapmışlardır.

20 – Taraflar, ulaşım alanında iş birliğinin daha da geliştirilmesi hususunda bir Mutabakat Zaptı imzalanmasını memnuniyetle karşılamışlardır.

21 – Taraflar, Türk, Türkmen ve Azeri halklarının ortak tarih, dil, kültür ve uygarlık mirasına dayanan kültür alanında iş birliğinin geliştirilmesini değerlendirmiş ve 2023-2025 dönemine yönelik olarak Bilim, Eğitim ve Kültür Alanlarında İş Birliği Hususunda Çerçeve Programın imzalanmasından ve üç ülkenin eğitim kurumları arasındaki iş birliğinin güçlendirilmesinden duydukları memnuniyeti ifade etmişlerdir.

22 – Taraflar, ziraat, çevrenin korunması ve ormancılık alanlarında işbirliğinin geliştirilmesinin önemini vurgulamışlardır.

23 – Taraflar, iki ülkenin gençleri ve sporcuları arasındaki dostluk, kardeşlik ve akrabalık bağlarını güçlendirmek amacıyla işbirliklerini ilerletmekten duydukları memnuniyeti dile getirmişlerdir.

24 – Türkiye Cumhuriyeti ve Azerbaycan Cumhuriyeti cumhurbaşkanları, Türkmenistan Cumhurbaşkanı’na gösterdiği konukseverlik ve sıcak karşılama için şükranlarını ifade etmişlerdir.

25 – Taraflar, tertipli aralıklarla üçlü toplantılar gerçekleştirmenin önemini vurgulamışlar ve bir sonraki toplantının Azerbaycan’da gerçekleştirilmesini kararlaştırmışlardır.”